İNME (FELÇ) VE NÖROLOJİK REHABİLİTASYON

İnme, beynin bir bölgesine giden kan akışının ani olarak kesilmesi (iskemik inme) veya beynin içindeki bir damarının yırtılması sonucu kanamasının (hemorajik inme) ortaya çıkan ciddi bir nörolojik durumdur. Beyin hücreleri yeterli oksijen ve besin alamadığında hızla hasar görür ve vücutta çeşitli hareket, duyusal, konuşma ve bilişsel problemler gelişebilir.

Erken müdahale ve uygun rehabilitasyon ile fonksiyon kayıpları azaltılabilir, günlük yaşam aktiviteleri yeniden kazanılabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.

İnme Türleri

İskemik İnme

  • Beyne giden damarların pıhtı veya tıkanıklık nedeniyle kan akışının durmasıyla oluşur.
  • İnme vakalarının %80-85'i bu türdür.

Hemorajik İnme

  • Beyindeki bir damar yırtılır ve kanama olur.
  • Daha nadir, fakat genellikle daha ağır semptomlarla seyreder.

Geçici İskemik Atak (TIA)

  • "Mini inme" olarak da bilinir.
  • Belirtiler genellikle kısa sürelidir, kalıcı hasar bırakmaz. Ancak ciddi bir uyarıcıdır ve büyük inme riskini gösterir.

Belirtileri

İnme belirtileri, beynin hangi bölgesinin etkilendiğine göre değişir. Genel olarak şunları içerir:

  • Yüz, kol veya bacakta ani güçsüzlük veya uyuşma (çoğunlukla tek taraflı)
  • Konuşma bozukluğu veya konuşmayı anlamada güçlük
  • Görme kaybı veya çift görme
  • Baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı
  • Ani şiddetli baş ağrısı (özellikle hemorajik inmede)

Önemli uyarı: Bu belirtilerden biri veya birkaçını fark ederseniz hemen 112'yi arayın. Her dakika çok önemlidir.

Risk Faktörleri

İnme riskini artıran başlıca faktörler:

  • Yüksek tansiyon (Hipertansiyon)
  • Diyabet ve metabolik sendrom
  • Kalp hastalıkları (ör. atriyal fibrilasyon)
  • Sigara ve aşırı alkol kullanımı
  • Yüksek kolesterol ve obezite
  • Yaş ve aile öyküsü

İnme Sonrası Rehabilitasyon ve Tedavi Yöntemleri

İnme sonrası rehabilitasyon, hastanın kaybettiği fonksiyonlarını geri kazanması ve günlük yaşam aktivitelerini bağımsız olarak sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür ve çeşitli fizyoterapi yöntemleri içerir:

  • Fizyoterapi ve Egzersizler

    Kas gücünü artırmak ve spastisiteyi azaltmak, denge ve koordinasyonu geliştirmek, fonksiyonel hareket egzersizleri ile günlük yaşam aktivitelerini desteklemek. Hidroterapi (su içinde egzersizler): Eklem üzerindeki yükü azaltır, hareket kolaylığı sağlar.

  • Nöromusküler Elektrik Stimülasyonu (NMES)

    Etkilenen kasların uyarılması ve güçlenmesini destekler, spastisiteyi azaltır, hareket kontrolünü geliştirir.

  • TENS (Transkutanöz Elektrik Sinir Stimülasyonu)

    Ağrı kontrolü sağlar, sinir ve kas uyarımı ile fonksiyonel iyileşmeyi destekler.

  • Bobath ve PNF Yaklaşımları

    Bobath yaklaşımı: Beyin hasarı sonrası hareket kalıplarını düzeltir, fonksiyonel hareket kazandırır. PNF (Proprioseptif Nöromusküler Fasilitasyon): Kas ve sinir sistemini aktive ederek hareket kontrolünü artırır.

  • Manuel Terapi ve Eklem Mobilizasyonları

    Eklem hareket açıklığını artırır, kas ve bağ dokusundaki gerginliği azaltır.

  • Ergoterapi

    Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı artırır, ince motor becerilerin ve kavrama gücünün gelişmesini sağlar.

  • Konuşma ve Dil Terapisi

    Konuşma bozuklukları ve yutma problemleri için özel programlar.

  • Nöropsikolojik Destek

    Hafıza, dikkat ve bilişsel fonksiyonları destekler, depresyon ve anksiyete ile başa çıkmayı kolaylaştırır.

  • Destekleyici Yöntemler

    Yardımcı cihaz kullanımı (baston, yürüteç, özel ekipmanlar), hasta ve aile eğitimi, evde güvenli hareket ve yaşam düzenlemesi.

Rehabilitasyon Hedefleri

  • Kas gücünü ve hareket kabiliyetini artırmak
  • Denge ve koordinasyonu geliştirmek
  • Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı sağlamak
  • Konuşma ve yutma fonksiyonlarını iyileştirmek
  • Hastanın yaşam kalitesini artırmak ve tekrar inmeyi önlemek

Ne Zaman Yardım Almalısınız?

  • Ani yüz, kol veya bacak uyuşması
  • Konuşma veya anlama güçlüğü
  • Ani görme kaybı veya baş dönmesi
  • Denge kaybı veya şiddetli baş ağrısı

Unutmayın: İnme acil bir durumdur. Belirtileri fark ettiğiniz anda derhal 112'yi arayın. Hızlı müdahale hayat kurtarır ve kalıcı hasarı azaltır.